Fulbright

Wijsheid en fatsoen

Ik geef toe: ik verschuil me graag in het verleden. Vooral nu een gezelschap extremisten het Witte Huis heeft betrokken. Dat verleden is voor mij op dit ogenblik vooral de achttiende eeuw. Een fascinerende tijd waarin veel werd gezaaid dat in de eeuwen daarop tot wasdom is gekomen. Een eeuw van revolutie en opstand ook. De patriottenrevolutie in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, bijvoorbeeld, van 1780 tot 1787. De Franse revolutie, die uitliep op een bloedbad tijdens de Terreur en tenslotte eindigde in een autocratie onder Napoleon. De Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog, van 1775 tot 1883. En wat te denken van de stoommachine?

In de Amerikaanse grondwet werd al vroeg het principe van de scheiding der machten vastgelegd, een principe dat nu in hoog tempo in gevaar dreigt te komen. Het lijkt alsof de republikeinse extremisten er veel aangelegen is hun bondgenoten van zich te vervreemden en de Europese Unie te ontregelen. Ze lijken te handelen als robots die geprogrammeerd zijn door de Russen.

Ik heb het een en ander te danken aan de Amerikanen. Zij kenden mij een zeer genereuze Fulbrightbeurs toe, waarmee ik een paar maanden aan de Universiteit van Minnesota kon verblijven. Afgezien van wat ik opstak aan kennis, leerde ik er mijn vrouw kennen, die vanuit Griekenland ook met een Fulbright naar Minneapolis was gekomen. In het Witte Huis zat toen Ronald Reagan, die we als een niet erg serieus te nemen B-acteur beschouwden. Vergeleken met de huidige bewoner was hij een baken van wijsheid en fatsoen.

Waterscheiding

In 1987 verbleef ik met een Fulbrightbeurs enige tijd aan de University of Minnesota in Minneapolis/St. Paul, ook wel de Twin Cities genaamd. Die tijd betekende een waterscheiding in mijn leven. Ik ontmoette er mijn vrouw, de Griekse angliste, dichteres en vertaalster Stella Timonidou, met wie ik in 1990 trouwde. Dat was het begin van een buitengewoon gelukkig huwelijk, dat eindigde op tweede kerstdag 2007 toen Stella aan de gevolgen van maagkanker overleed.

Aanstaande zondag ga ik naar Amsterdam om het 75-jarig jubileum van de Fulbright Commission in the Netherlands mee te vieren. Ik zie er naar uit, maar met pijn in mijn hart omdat Stella er niet bij is. Gelukkig zijn er de herinneringen en de twee boeken met brieven die ik aan haar schreef. Aan het derde en laatste wordt gewerkt, ik denk dat het eind volgend jaar uitkomt.

In de loop der jaren ben ik het contact met de meeste Fulbright-scholars uit mijn groep verloren. Een enkele keer hoor ik nog iets van mijn geweldige kamergenoot Ragnar Sigurdsson uit IJsland, met nieuwjaar sturen Reiner Presser uit Duitsland en ik elkaar onze beste wensen en hoogstwaarschijnlijk ontmoet ik in het voorjaar Alev Bulut uit Istanbul in Thessaloniki. Zo gaat dat nu eenmaal, maar wie weet kom ik zondag na zoveel jaren nog enkele Nederlandse Fulbrighters uit Minneapolis 1987 tegen. Dat zou mooi zijn.

Foto van links naar rechts: Anne-Claire Vautrin (?), Alev Bulut, Stella Timonidou. Klára Szábo. Minneapolis 1987.