Goed nieuws! Vanwege alle belangstellende reacties is de verschijningsdatum van Nazomer vervroegd en is het boek al op 24 maart verschenen. Hoewel de presentatie pas plaats zal vinden op 18 mei (informatie volgt tijdig) is het boek vanaf nu te bestellen. Dat kan bij je vertrouwde boekhandel of via deze link.
See Sharp, de pop-rockband waarin mijn buurmeisje Minna speelt, trad op in Visser. Omdat ik met enkele vriendinnen had afgesproken eerst naar een kunstbeurs in Tilburg te gaan, kwam ik net na afloop aan. Tilburg, althans wat ik ervan heb gezien, is niet de fraaiste stad van het land, qua stadsschoon valt ze in het niet bij Dordrecht, maar ze hebben er wel een universiteit. Op de beurs zag ik een schilderij van Janette Havelska waarop ik direct de Voorstraatshaven en de Stadhuisbrug, ook wel de Lombardbrug, herkende. Er hingen meer Dordtse stadsgezichten. De kunstenares, zo bleek achteraf, woont in Dordrecht.
Ik was te laat voor de muziek, maar niet voor de nazit. Vanwege het lenteweer was het druk op het terras van Visser, maar ik vond toch snel een plek. Er was veel jong publiek. Nogal wat types die in mijn jeugd artistiekelingen werden genoemd. Ik was ruim vijftig jaar geleden ook zo’n artistiekeling. Daar kleedde je je op. In mijn geval een oude hoed en een afgedankte jas van mijn grootvader. Ik was zestien op de foto en speelde vanzelfsprekend in een band.
Er kwam een zweem van jaloezie in mij op, omdat mijn dagen als artistiekeling al heel lang voorbij zijn, maar de aanblik van al die leuke, nieuwe artistiekelingen vond ik hoopgevend. We hoeven niet direct terug naar de flowerpower, maar een nieuwe generatie die zich verzet tegen de narcisten en schurken die het in de wereld voor het zeggen hebben zou mij zeer welkom zijn.
Hij is inmiddels rijp voor het Openluchtmuseum, de bakelieten telefoon met draaischijf. Toen de foto werd genomen, in 1975, woonde ik in een huisje in de Marcellus Schampersstraat. Een gezellig krot uit 1882 dat alweer jaren geleden is afgebroken en vervangen door sfeerloze nieuwbouw. Ik woonde er met mijn eerste vrouw, Annemarie, die vermoedelijk de foto heeft genomen. Het huwelijk hield niet lang stand, maar na de scheiding volgde een levenslange vriendschap.
Na Annemarie volgde Marion, die het lekkende dak repareerde. Zij had geen last van hoogtevrees en stapte onvervaard met de kitspuit door de dakgoot. Ondertussen schreef ik, tussen het voorbereiden van lessen en het eindeloos corrigeren van schoolschriften door, gedichten. Toen het gerucht ging dat de gemeente de buurt zou gaan ‘saneren’, verkocht ik het huisje met een flinke winst en verhuisden we naar een flat met uitzicht op de Grote Markt, het lelijkste plein van West-Europa, en een nog steeds bestaand, triest bewijs van de minachting die stadsontwikkelaars in de jaren zestig voor de geschiedenis van Dordrecht hadden. De telefoon verhuisde mee.
Na een paar jaar deed zich onverwacht de gelegenheid voor het huis te kopen waarin ik nog steeds woon. Kort na de verhuizing vertrok Marion met een vriendin naar Portugal en scheidden zich onze wegen. Ook met haar bleef ik bevriend, tot de dood haar op jonge leeftijd kwam halen. De telefoon was mee verhuisd, maar werd vervangen door een modieus exemplaar met druktoetsen. Hij moet nog ergens in een doos met oude rommel liggen.
Warnaar, mijn trouwe lezers weten wie ik bedoel, is geëmigreerd naar een eiland in het Mediterrane zuiden. Daarom schrijf ik mijn miniaturen voorlopig even zelf. Het valt natuurlijk niemand op dat ze allemaal precies 250 woorden bevatten, een zelfopgelegde, onnodige restrictie die desalniettemin lekker schrijft. Aan het eind moet je puzzelen om op het juiste getal uit te komen en dat is leuk. Een heel enkele keer ga ik er overheen. Ik krijg altijd wel commentaar van iemand als ik voor de grap schrijf ‘baadt hij niet, hij schaadt ook niet’, maar als een stukje eens een keer 300 woorden heeft of, waarom niet? 282, dan hoor ik daar niemand over. Waarom zouden ze?
Het eiland van Warnaar geef ik niet prijs. Toeristen vind je er nauwelijks. Er is een klooster, er zijn enkele restaurants en er is een schilderachtige haven waar het altijd rustig is. Aan de einder zie je de contouren van andere eilanden. Ik ben ervan overtuigd dat Warnaar op een goede dag het Eiland van Dordrecht gaat missen en er naar terugkeert.
De schilder Jongkind (1819-1891) noemde Dordrecht ooit de mooiste stad van Nederland. Sindsdien heeft het gemeentebestuur er alles aan gedaan om die uitspraak te ontkrachten. Wat de Duitsers verwoestten in Rotterdam heeft het Dordtse stadsbestuur op eigen initiatief gedaan, zij het dat er geen doden bij zijn gevallen. Ondanks dat heeft de stad, voor mij is dat alles tussen de spoorlijnen en de rivier, een bijzondere, wat dorpse sfeer. Dat moet vooral zo blijven.
Ik was weer even bij mijn alma mater. In de Faculty Club in het Utrechtse academiegebouw volgde ik twee lezingen. De ene ging over de restauratie van de Domtoren, die er inmiddels weer in volle glorie bij staat, de andere over nalaten aan de wetenschap. Dat leek droge kost, maar de kandidaat-notaris maakte er een boeiend en vooral informatief verhaal van.
Jaargenoten zag ik niet, maar verkeren in een gezelschap waarvan iedereen op een of ander tijdstip aan dezelfde universiteit in een of andere discipline is afgestudeerd, schept direct een bijzondere sfeer van verbondenheid. Al heel snel raakte ik na afloop met verschillende andere alumni in geanimeerd gesprek. Als ik in Utrecht zou wonen, zou ik beslist lid worden van de Faculty Club, maar ik reis niet graag in de avonduren met de trein, ook al spoor ik meestal eersteklas. Die trekt soms lugubere types aan. Gisteren weer een opgefokt figuur dat in een mobiel schreeuwde en keer op keer driftig door het gangpad stapte. Ik ben op een gegeven ogenblik van wagon gewisseld. Ik was niet de enige. Een conducteur was nergens te zien, die kwam pas controleren toen de trein over de spoorbrug naar Dordrecht reed, drie minuten van het eindstation.
Ik vind het academiegebouw een toonbeeld van schoonheid. Jammer dat mijn droom van een Universiteit Dordrecht vermoedelijk nooit zal uitkomen. Het moet geen kopie zijn, maar een academiegebouw in neorenaissancestijl, bij voorkeur op het grotendeels mislukte Statenplein, zou de stad goed doen. In materieel en geestelijk opzicht.
Gisteren nog een keer naar Schilderachtig Dordrecht geweest in het Dordrechts Museum. Ik heb er al eens over geschreven op Via078. Een heerlijke tentoonstelling, een aangename wandeling door mijn stad, door Jongkind in zijn tijd de mooiste van Holland genoemd. Na afloop kocht ik De schilders van Dordrecht, het fraaie boek van Sander Paarlberg en Pim Arts. Dat maakte de zwerftocht door het Dordtse verleden compleet. Ik kwam een verrassing tegen: een tekening door Lucebert van het geboortehuis van mijn grootvader, het huidige Centre Ville. Dat zelfde pand staat op een foto uit 1935, met een grote reclame voor het teloor gegane Dordtse Sleutelbier op het dak.
Met op de achtergrond Franse liederen, in het kader van de tentoonstelling Liberté, nam ik ruim de tijd om het boek door te bladeren in de serre van Art & Dining het museumrestaurant. Het was genieten, maar het stemde me ook een beetje melancholiek. Zoveel moois is uit Dordrecht verdwenen door sloop en lelijke nieuwbouw, waarbij uitzonderlijk weinig respect is getoond voor de geschiedenis van de stad.
Met alle waardering voor het werk van Paarlberg en Arts vind ik het jammer dat 1220 weer opduikt als jaar van de Dordtse stadsrechten. Dat is toch echt achterhaald. Vaststaat dat Dordrecht als stad ouder is en dat het eerste stadsrecht vermoedelijk dateert van net voor 1200. Ook de omstreden bewering dat op de statenvergadering van 1572 de basis werd gelegd voor de vrijheid van godsdienst kwam ik tegen. Ik heb er maar snel overheen gelezen.
De stad is bij een zonnetje en milde temperaturen ineens een stuk levendiger en gezelliger dan normaal. Jammer van de ‘wintertijd’, zodat de avonden nog iets te kort zijn, maar ik heb begrepen dat we eind maart weer van die onzin af zijn. Laten we vooral vasthouden aan de zomertijd. Bij mij in de keuken is het het hele jaar zomertijd want ik ben te lui om die klok te verzetten. Ik heb daar gisteren weer een broodje gebakken. Ik bak al jaren mijn eigen brood, dat heb ik overgenomen van Stella. In tegenstelling tot de twee recente visschotels heb ik nog nooit een brood laten verbranden.
Het kroegcollege, gisteravond, ging goed. Een bijna volle zaal, ondanks dat het oorspronkelijke college van Marlisa den Hartog uitgesteld moest worden wegens ziekte. Omdat enkele vaste bezoekers verhinderd waren, heb ik het opgenomen. Dat is visueel uitgedraaid op een ramp, maar ondanks mijn verblijf in de schaduwen was ik goed te horen. Ik ga op zoek naar een filmlamp. Inmiddels staat de opname op mijn Youtubekanaal.
Op weg naar het kroegcollege heb ik Verlicht en vilein. Een biografie van achttiende-eeuws Nederland van Marleen de Vries opgehaald. Ik had het een paar dagen geleden besteld bij Vos & Van der Leer. Het woord vooraf en de inleiding zijn al veelbelovend, maar eerst moet ik De wentelende eeuw van Niek van Sas uitlezen en dan ligt er ook nog Reuring en rebellie. Dordrecht in de patriottentijd 1780-1795. Alles op zijn tijd zullen we maar zeggen.
De afgelopen twee dagen heb ik hard gewerkt aan de voorbereiding van mijn ‘invalkroegcollege’ van donderdag 6 maart. Ik heb een en ander nu wel op een rij en wat de tijd betreft (ongeveer drie kwartier als ik niet te veel zijstraten bewandel) zit ik ook wel goed. Dat betekent dat ik de komende dagen lekker door kan werken aan de 18e eeuw. Er komen wel twee stadswandelingen tussendoor, maar dat is werk dat ik met plezier doe en urenlang achter het bureau lezen is niet erg bevorderlijk voor mijn rug.
Ik bemerk bij mezelf iets merkwaardigs. Als ik iemand moet bellen, stel ik dat steeds maar uit. Niet zoiets als telefoonangst, maar op de een of andere manier heb ik steeds minder zin in opbellen. Waar dat vandaan komt? Geen idee. ‘Het gaat wel weer over voor je een meisje bent,’ zei mijn moeder vaak, als ik mijn knie had geschaafd of iets dergelijks. Dat zal met deze eigenaardigheid ook wel het geval zijn.
Tussen de bedrijven door heb ik de proefdruk van mijn boek Nazomer gecorrigeerd. Een nieuwe is onderweg, want ik wil voor de zekerheid nog een correctieronde doen. Ik denk aan een presentatie eind mei. Bij enkele vorige presentaties zorgde Ilona Snip (Thisgirlslife) voor de muzikale omlijsting. Ilona is een van de meest getalenteerde zangeressen die ik ken. Ik bewonder haar muziek. Helaas gaat zij weg uit Dordrecht om zich in Spanje te vestigen. Hoewel ik haar dat nieuwe avontuur, dat nieuwe leven, gun, spijt haar vertrek mij zeer. Ik troost me enigszins met de gedachte dat veel Dordtenaren die naar elders trekken op den duur, soms snel, soms na vele jaren, weer terugkomen op het Eiland van Dordrecht. Ik heb er in mijn vriendenkring nogal wat voorbeelden van.
In een week tijd heb ik tweemaal een visschotel laten verkolen in de oven. Hoe dat kon? Net als met dat opbellen: geen idee. Ik stel de tijd in op mijn telefoon. Misschien moet ik er de volgende keer mijn leesbril bij opzetten. Ik had een kookwekker in de vorm van een kip, maar die heb ik ooit in een pan soep laten vallen, zodat die kip is verdronken. Als je zoiets opschrijft in een verhaal zegt je redacteur dat het te onwaarschijnlijk is. Misschien dat ik daarom Nazomer geheel in eigen hand houd.
Mijn boek Griekse en Cypriotische besognes publiceerde ik via boekhandel Vos & Van der Leer. Die heeft haar uitgeeftak nu geïntegreerd met Bookmundo. Daardoor verandert er weinig. Het boek is nog steeds te bestellen via iedere boekhandel in Nederland en België, of via een bericht naar mij. De link om het rechtstreeks bij Bookmundo te bestellen is nu deze.
Als alles loopt zoals bedoeld, want je weet het maar nooit met die olifant in de porseleinkast van het Witte Huis, verschijnt in de loop van het jaar mijn derde boek met brieven aan Stella (het laatste van de reeks), onder de titel ‘Nazomer’. Die titel is onder meer gekozen omdat hij refereert aan mijn eerste bezoek aan Stella in Griekenland, in de nazomer van 1987. We verbleven toen enkele dagen in het buitenhuis van een van haar vriendinnen in Halkidiki, waar Stella olijven plukte. Ik maakte daar bijgaande foto van. Die olijven werden door haar bewerkt en meegebracht toen ze voor het eerst naar Nederland kwam, tijdens de kerstdagen van hetzelfde jaar.
De afgelopen dagen heb ik gewerkt aan de opmaak van het boek. Een tijdrovend karwei, zeker voor mij. Ik heb geen typografische achtergrond en ben de handigste niet op de computer. Dat bleek toen ik de tekst naar de drukker wilde sturen. Ik was vergeten dat ik die moest opladen of inladen (hoe noem je zoiets zonder het obligate Engels te gebruiken?) in een door de drukker geleverd sjabloon. Dat betekende dat ik al het werk nog een keer mocht overdoen. Nooit veroordeeld en toch een taakstraf, zeg maar.
Ik ben halverwege de klus, want er is meer te doen onder de wolken dan het opmaken van een boek. In de komende dagen maak ik hem af. Als Jacob Recourt gereed is met het omslagontwerp gaat de boel naar de drukker voor een proef, die uiteraard nauwgezet bekeken en gecorrigeerd moet worden, want altijd blijft er ergens wel een foutje zitten, waar je als auteur van een tekst gemakkelijk overheen leest.
Wanneer het boek precies uitkomt weet ik nog niet. Wel dat de presentatie kort voor of na de zomer zal zijn. We wachten af. Ondertussen kijk ik nu en dan een beetje weemoedig naar de foto van de olijvenplukster. Ik mis haar. Al zeventien jaar en dat wordt door geen boek, hoe boeiend ook, goed gemaakt.
